Wapń to najważniejszy składnik tworzący nasz układ kostny. Kiedy zaczyna go brakować, dochodzi do procesu odwapnienia kości, a w konsekwencji do częstych złamań. Nie jest to jednak jedyna rola, jaką w naszym organizmie pełni ten pierwiastek.
Regulacja procesów biochemicznych
Mówiąc o wapniu i jego roli w organizmie, większość osób koncentruje się na funkcji polegającej na budowie kości. Tymczasem pierwiastek ten bierze udział w wielu procesach biochemicznych, które mają miejsce w naszym organizmie. Wapń:
- zapewnia odpowiedni poziom pH krwi;
- zapobiega powstawaniu niebezpiecznych dla zdrowia krwotoków zewnętrznych i wewnętrznych, regulując proces krzepliwości krwi;
- normalizuje pracę mięśnia sercowego, wpływając na prawidłową siłę jego skurczów;
- zapewnia właściwe kurczenie, a następnie rozkurczanie się pozostałych mięśni;
- uczestniczy w procesach odpornościowych, chroniąc nas przed częstym powstawaniem infekcji;
- wpływa na proces przekazywania impulsów nerwowych, a tym samym poprawia wydolność układu nerwowego;
- ułatwia zajście w ciążę, chroni przed poronieniem.
W czym jest wapń? Jakie produkty zawierają wapń?
Wapń w jedzeniu. Wapń możemy dostarczać sobie, łykając sztuczne suplementy. O wiele korzystniej dla ciała jest jednak sięgać po te produkty żywieniowe, które są naturalnym źródłem tego pierwiastka. Znajdziemy go w:
- mleku i jego przetworach;
- jajach;
- rybach, zwłaszcza sardynkach w oleju;
- kaszy gryczanej.
Wapń w diecie w pożywieniu. Nie należy łączyć ze sobą produktów, które obfitują w wapń z tymi, w których znajdują się duże ilości kwasu oksalidowego (szpinak, botwina, rabarbar). Wchodzi on bowiem w reakcje chemiczne z wapniem, czego efektem jest powstanie soli wapniowych, których nasz organizm nie potrafi przyswoić.
Najlepiej nasz organizm radzi sobie z przyswajaniem wapnia, który znajduje się w nabiale. Ten z produktów roślinnych nie jest już tak cenny. Jego wchłanianie pogarsza bowiem nie tylko wspomniany już kwas oksalidowy, ale również błonnik i związki fitynowe. Warto pamiętać, że proces ten zostaje również zaburzony przez tłuszcz. Lepiej więc sięgać po odtłuszczone mleko i sery.
Dzienne zapotrzebowanie na wapń i normy wapnia całkowitego
Zapotrzebowanie dzienne na wapń jest różne w zależności od okresu życia. Najwięcej wapnia, bo aż 1300mg dziennie, potrzebuje młodzież w wieku między 14. a 18. rokiem życia. Nieco mniej, 1200mg, musi dziennie dostarczyć sobie kobieta, która spodziewa się dziecka lub karmi piersią (zapotrzebowanie dzienne wapnia dla kobiet w ciąży jest nieco niższe). Takiej samej ilości wymagają osoby, które przekroczyły pięćdziesiąty rok życia. Tak wielkie zapotrzebowanie ma związek z ryzykiem odwapnienia kości. Najmniej wapnia, bo jedynie 210mg dziennie, potrzebują niemowlęta, które nie przekroczyły jeszcze szóstego roku życia.
Wapń całkowity we krwi norma. Prawidłowe stężenie tego pierwiastka w surowicy krwi wynosi 2,25-2,75 mmol/l (9-11 mg/dl).
Niedobór i nadmiar wapnia objawy
W przypadku wapnia równie szkodliwy jest zarówno niedobór, jak i nadmiar tego pierwiastka.
Jeśli dojdzie do niedoborów, wystąpić mogą:
- zniekształcenie całego kośćca;
- liczne złamania kości;
- problemy z zębami;
- zaburzenia rytmu serca, dotkliwe kurcze mięśniowe;
- w przypadku dzieci zachowanie procesu wzrostu.
Zbyt duże ilości wapnia w organizmie mogą skutkować:
- pojawieniem się kamieni w nerkach;
- zahamowaniem procesu wchłaniania żelaza oraz cynku, co skutkować może anemią;
- zaburzeniami pracy mięśnia sercowego.
Jak przyswaja się wapń?
Wapń to pierwiastek, który ma charakter aktywny. Oznacza to, że nie spotkamy go w tak zwanej formie jonizowanej. Efektem tego jest utrudnione wchłanianie tego pierwiastka. Nie należy również zapominać, że spożywanie napojów wzbogaconych dwutlenkiem węgla, kawy oraz cukru sprawia, że istotnie obniża się ilość przyswajanego przez organizm wapnia.